ชื่อเครื่องยาลูกจันทน์

ชื่ออื่นๆของเครื่องยา
หน่วยสานได้จากเม็ดแห้ง (จากผลสุก)
ชื่อพืชที่ให้เครื่องยาจันทน์เทศ
ชื่ออื่น(ของพืชที่ให้เครื่องยา)ลูกจันทน์ จันทน์บ้าน
ชื่อวิทยาศาสตร์ชื่อพ้อง
Aruana silvestris Burm.f., Myristica aromatica Sw., Myristica moschata Thunb., Myristica officinalis L.f., Palala fragrans (Houtt.) Kuntze
ชื่อสกุล

Myristicaceae
ลักษณะด้านนอกของเครื่องยา:
เม็ดรูปรี ปริมาณยาว 2-4 ซม.  joker123 เส้นผ่าศูนย์กลาง 1.5-2.5 ซม. เปลือกนอกสีน้ำตาลอ่อน แวววาว มีลายริ้วที่เม็ด ผลที่สุกแล้วเอาส่วนเกลื่อนกลาด(ดอกจันทน์) แล้วก็เปลือกเม็ดออก เปลือกเม็ดจะแข็งแม้กระนั้นเปราะ ด้านในเป็นส่วนของเนื้อในเม็ด เมื่อผ่าดูเหมือนมองเห็นเนื้อเป็นรอยย่นตามแนวยาวของเม็ด ส่วนเม็ดเมื่อทำแห้งเรียก “ลูกจันทน์เทศ” มีกลิ่นฉุน หอมเฉพาะ รสขม ฝาด เปรี้ยว เผ็ดร้อน
เครื่องยา ลูกจันทน์
เครื่องยา ลูกจันทน์
เครื่องยา ลูกจันทน์ (เม็ด) รวมทั้ง ดอกจันทน์ (เกลื่อนกลาดหุ้มห่อเม็ด สีแดง)
ลักษณะด้านกายภาพแล้วก็เคมีที่ดี:
จำนวนความชุ่มชื้นไม่เกิน 10% w/w (เภสัชตำรับจีน) จำนวนสิ่งปลอมปนไม่เกิน 1% w/w จำนวนขี้เถ้ารวมไม่เกิน 3% w/w จำนวนขี้เถ้าที่ไม่ละลายในกรด ไม่เกิน 0.5%  joker123 w/w จำนวนสารสกัดเอทานอล ไม่น้อยกว่า 11% w/w จำนวนสารสกัดอีเทอร์ ไม่น้อยกว่า 25% w/w จำนวนสารสกัดน้ำ ไม่น้อยกว่า 7% w/w จำนวนน้ำมันระเหยง่าย (volatile oil) ไม่น้อยกว่า 5% v/w

คุณประโยชน์:
ตำราเรียนยาไทย: ลูกจันทน์ ใช้แก้ธาตุทุพพลภาพ ชูกำลัง แก้ไข้ บำรุงหัวใจ บำรุงธาตุ แก้จุกเสียด ขับลม รักษาอาการของกินไม่ย่อย อ้วกอ้วก ท้องร่วง แก้บิด แก้กำเดา แก้ท้องเดิน แก้ร้อนใน หิวน้ำ แก้เสลดเลือด แก้ปวดมดลูก รวมทั้งบำรุงเลือด เปลือกเม็ด รสฝาดมันหอม สมานรอยแผลด้านใน แก้อาการท้องอืด แก้เจ็บท้อง
ประเทศอินโดนีเซีย: ใช้ลูกจันทน์เทศรักษาอาการท้องเดิน รวมทั้งนอนไม่หลับ
หนังสือเรียนยาไทย: ปรากฏการใช้จันทน์เทศใน “พิกัดตรีพิษจักร” เป็นการจำกัดปริมาณตัวยาที่มีรสซึมซาบไวดังกงจักร มี 3 อย่างเป็น ผลจันทน์เทศ ผลผักชีล้อม แล้วก็กานพลู คุณประโยชน์แก้ลม แก้พิษเลือด แก้ธาตุทุพพลภาพ บำรุงเลือด “พิกัดตรีคันธวาต” เป็นการจำกัดปริมาณตัวยาที่มีกลิ่นหอมสดชื่นแก้ลม 3 อย่าง มี ผลจันทน์เทศ ผลเร่วใหญ่ รวมทั้งกานพลู คุณประโยชน์แก้ธาตุทุพพลภาพ แก้ไข้อันกำเนิดแต่ว่าดี แก้จุกเสียด
บัญชียาจากสมุนไพร: ที่มีการใช้ตามองค์วิชาความรู้เริ่มแรก ตามประกาศคณะกรรมการปรับปรุงระบบยาแห่งชาติ ในบัญชียาหลักแห่งชาติ ปรากฏการใช้ลูกจันทน์ ในยารักษาลักษณะโรคในระบบต่างๆของร่างกาย เช่นตำรับ”ยาหอมเทวดาจิตร” แล้วก็ตำรับ ”ยาหอมนวโกฐ” มีส่วนประกอบของลูกจันทน์ ร่วมกับสมุนไพรประเภทอื่นๆในตำรับ มีคุณประโยชน์สำหรับในการแก้ลมตาลาย แก้อาการหน้ามืด ลายตา ใจสั่น คลื่นเหียนอาเจียน อ้วก แก้ลมจุกแน่นในท้อง ตำรับ “ยาธาตุบรรจบ” มีส่วนประกอบของลูกจันทน์ร่วมกับสมุนไพรจำพวกอื่นๆในตำรับ มีคุณประโยชน์ ทุเลาอาการท้องอืดเฟ้อ, ตำรับ “ยาประสะกานพลู” มีส่วนประกอบของลูกจันทน์ร่วมกับสมุนไพรจำพวกอื่นๆในตำรับ มีคุณประโยชน์ทุเลาลักษณะของการปวดท้อง จุกเสียด แน่นเฟ้อจากของกินไม่ย่อย เพราะธาตุไม่ดีเหมือนปกติ, ตำรับ “ยาแก้ลมอัมพฤกษ์” มีส่วนประกอบของลูกจันทน์ร่วมกับสมุนไพรประเภทอื่นๆในตำรับ มีคุณประโยชน์ทุเลาลักษณะของการปวดตามเอ็น กล้าม มือ เท้า ตึงหรือชา, ตำรับ "ยาเลือดสวย" มีส่วนประกอบของลูกจันทน์ ร่วมกับสมุนไพรจำพวกอื่นๆในตำรับ มีคุณประโยชน์ทุเลาลักษณะของการปวดระดู ช่วยทำให้เมนส์มาปกติ แก้มุตกิด

ต้นแบบรวมทั้งขนาดวิธีการใช้ยา:
1. ขับลม
ใช้เม็ด(ลูกจันทน์) 1-2 เม็ด บดเป็นผุยผงละเอียด ชงน้ำครั้งเดียว กินวันละ 2 ครั้ง 2-3 วัน ต่อเนื่องกัน แก้อาการท้องอืด เฟ้อ ขับลม
2. แก้อาการอาเจียนอ้วก ที่เกิดขึ้นมาจากธาตุเปลี่ยนไปจากปกติ
ใช้ลูกจันทน์ 1-2 เม็ด ตีเอาเปลือกออก ปิ้งไฟเพียงพอเหลือง ต้มกับน้ำพอสมควร ต้มให้เหลือ 1 ใน 3 เอาน้ำ

ส่วนประกอบทางเคมี:
น้ำมันหอมระเหย : 5-15% มี d-camphene 60-80%, myristicin 4-8%, elemicin 2%, alpha และก็ beta-pinenes 35%, safrole (1-2.1%)

น้ำมันระเหยยาก : 20-40% มี myristic acid 60%
สารกรุ๊ป lignans แล้วก็ neolignans

การศึกษาเล่าเรียนทางเภสัชวิทยา

ฤทธิ์ต้านทานเชื้อที่ทำให้กระเพาะอักเสบ

การเรียนฤทธิ์ต่อต้านเชื้อ Helicobacter pylori ปริมาณ 39สายพันธุ์ โดยใช้สารสกัดเม็ดจันทน์เทศด้วยตัวทำละลาย dichloromethane และก็ methanol ในขนาด 500 mg/kg รวมทั้ง 250 mg/kg กระทำการทดลองในหนูแรท ที่รั้งนำให้กำเนิดกระเพาะอักเสบด้วยเชื้อ H. pylori ผลของการทดสอบพบว่าค่าความเข้มข้นน้อยที่สุดของ สารสกัดเมทานอล ซึ่งสามารถยั้งการเจริญก้าวหน้าของเชื้อได้ (minimum inhibitory concentration (MIC) พอๆกับ 6.25 mg/ml การให้สารสกัดเมทานอล ขนาด 500 mg/kg เปรียบเทียบกับยามาตรฐาน ofloxacin 400 mg แล้วบันทึกค่าคะแนนความหนาแน่นของแบคทีเรีย H. pylori ที่ฝาผนังกระเพาะ พบว่าจากจำนวนเชื้อเริ่ม 5.0 ± 7.07 x 108 เมื่อให้สารสกัดจันทน์เทศ รวมทั้งยา ofloxacin จำนวนเชื้อลดน้อยลงเหลือ 1.6 ± 1.4 x 104 รวมทั้ง 3.45 ± 1.4 x 104 CFU/mL (mean ± SD, p < 0.05) เป็นลำดับ (Oyedemi, et al., 2014)

ฤทธิ์หยุดปวด

เรียนฤทธิ์หยุดปวดของสารสกัด alkaloid จากเนื้อในเม็ดจันทน์เทศในหนูถีบจักรเพศผู้และก็เพศภรรยา โดยแนวทาง writhing test โดยการฉีด 0.6% acetic acid เข้าไปในท้องของหนูเพื่อกระตุ้นการปวด รวมทั้งพิจารณาความประพฤติการชูเท้าขึ้นเลียของหนู จากการเรียนพบว่า สารสกัด alkaloids ในเม็ดจันทน์เทศ ขนาด 1 g/kg มีฤทธิ์หยุดปวด ได้อย่างเป็นจริงเป็นจังในหนูเพศภรรยา แต่ว่าไม่มีฤทธิ์หยุดปวดในหนูเพศผู้ ในตอนที่สารสกัด alkaloid ในเม็ดจันทน์เทศขนาด 0.5 g/kg ไม่มีฤทธิ์ยับยั้งปวดในหนูทั้งคู่เพศ ค่าความเข้มข้นที่ทำให้สัตว์ทดสอบตายกึ่งหนึ่ง หรือ LD50 พอๆกับ 5.1 g/kg จากการสังเกตความประพฤติปฏิบัติพบว่าเมื่อให้สารสกัดขนาด 4 g/kg หรือสูงขึ้นยิ่งกว่า จะก่อให้หนูมีกิจกรรมน้อยลง การเดินไม่มั่นคง เกิดขึ้นหลายชั่วโมงข้างหลังได้รับสารสกัด โดยสรุปสารสกัดอัลคาลอยด์จากเม็ดในจันทน์เทศมีฤทธิ์ลดปวดได้ โดยมีความเป็นพิษบางส่วน (Hayfaa, et al, 2013)

การศึกษาเล่าเรียนฤทธิ์ยับยั้งลักษณะของการปวดอักเสบเรื้อรังของน้ำมันหอมระเหยจากเม็ดจันทน์เทศ ทดลองในหนูขาวเพศผู้ สายพันธุ์วิสตาร์ โดยใช้ Complete Freund’s adjuvant (CFA) ซึ่งเป็นเชื้อที่แห้งรวมทั้งตายด้วยความร้อน ใช้เป็นสารรั้งนำให้มีการบวมที่ข้อในหนูขาว โดยให้ CFA หลังจากที่หนูแต่ละกรุ๊ปได้รับน้ำมันหอมระเหยจากเม็ดจันทน์เทศ ในขนาดต่ำ 10 mg/kg ต่อวัน หรือขนาดสูง 20 mg/kg ต่อวัน เปรียบเทียบกับยามาตรฐาน diclofenac sodium ขนาด 30 mg/kg ต่อวัน ทดลองฤทธิ์ลดการอักเสบโดยมองจากการบวมที่อุ้งเท้าหนู รวมทั้งประเมินฤทธิ์ลดลักษณะของการปวดจากการกระทำการเดินของหนูในระยะทางที่ระบุ (pain score test) บันทึกผลทุกอาทิตย์ ตรงเวลา 3 อาทิตย์ ผลของการทดลองพบว่าในอาทิตย์ที่ 3 ข้างหลังให้น้ำมันลูกจันทน์เทศ ในขนาดสูง 20 mg/kg ต่อวัน ส่งผลลดการบวม และก็การปวดได้มากกว่ายามาตรฐานอย่างเป็นจริงเป็นจัง โดยน้ำมันลูกจันทน์เทศ รวมทั้งยามาตรฐาน diclofenac sodium ลดการบวมได้พอๆกับ 41.90 แล้วก็ 35.52% เป็นลำดับ (p<0.05) โดยมีคะแนนการปวด (pain score) พอๆกับ 1.46±0.19 และก็ 1.625±0.25 เป็นลำดับ (p<0.05) และก็ทำให้การแสดงออกของโปรตีนที่ทำหน้าที่เร่งปฏิกิริยาเคมี COX-2 ซึ่งเป็นโปรตีนที่ทำหน้าที่เร่งปฏิกิริยาเคมีที่เกี่ยวเนื่องกับการอักเสบน้อยลงในอาทิตย์ที่ 2 แล้วก็สามารถลด substance P (สารที่สร้างเมื่อมีการอักเสบ) ในเลือดได้ดีมากว่าสารมาตรฐาน เพราะฉะนั้นก็เลยสามารถปรับปรุงน้ำมันลูกจันทน์เทศให้เป็นยายับยั้งลักษณะของการปวดเรื้อรังได้ (Zhang, et al., 2016)

ฤทธิ์ยั้งการอักเสบ

เล่าเรียนฤทธิ์ต้านทานการอักเสบในหลอดทดสอบ ของสารกรุ๊ปฟีนอลิคที่แยกได้จากเม็ดจันทน์เทศ กระทำทดลองฤทธิ์ต่อการหยุดยั้งการผลิตไนตริกออกไซด์ (NO) ซึ่งเป็นสารที่เกิดขึ้นในวิธีการอักเสบ ที่ถูกกระตุ้นโดยไลโปโพลีแซคค์ค้างไรด์ (LPS) ในเซลล์ของแมคโครฟาจ RAW264.7 ของหนู ผลการศึกษาเรียนรู้พบว่าสาร 1-(2,6-dihydroxyphenyl)-9-(3,4-dihydroxyphenyl)-1-nonanone (malabaricone C) ที่แยกได้จากจันทน์เทศ ออกฤทธิ์แรงสำหรับในการยั้งการผลิตไนตริกออกไซด์ (NO)โดยมีค่า IC50 พอๆกับ 2.3±0.4 µM นอกนั้นสารบริสุทธิ์ 3 จำพวกอย่างเช่น สารประเภทที่ 1หมายถึง(+)-erythro-(7S,8R)-∆8"-7-acetoxy-3,4,3",5"-tetramethoxy-8-O-4"-neolignan สารจำพวกที่ 2หมายถึงerythro-(7S,8R)-7-(4-hydroxy-3-methoxypheny1)-8-2"-methoxy-4"-(E)-propenyl) phenoxy propan-7-ol และก็สารจำพวกที่ 3เป็น ((8R,8"S)-7-(4-hydroxy-3-methoxyphenyl)-8"-methylbutan-8-yl)-3"-methoxybenzene-4",5"-diol ออกฤทธิ์ในระดับปานกลาง สำหรับเพื่อการยั้งการผลิต NO โดยมีค่า IC50 พอๆกับ 24.5±2.5, 25.0±3.1 แล้วก็ 32.5±2.2 µM เป็นลำดับ (สารมาตรฐาน celastrol มีค่า IC50 พอๆกับ 1.0±0.1 µM ) จากการค้นคว้านี้ก็เลยสรุปได้ว่า สารบริสุทธิ์ที่แยกได้จากจันทน์เทศ มีฤทธิ์ต้านทานการอักเสบ (Cuong, et al., 2011)

การทดลองสารในกรุ๊ป neolignans จำพวก dihydrobenzofuran ปริมาณ 6 ประเภท ดังเช่นว่า licarin B (1), 3҆-methoxylicarin B (2), myrisfrageal A (3), isodihydrocainatidin (4), dehydrodiisoeugenol (5) รวมทั้ง myrisfrageal B (6) ซึ่งแยกได้จากเม็ดแห้งสุกของจันทน์เทศ ผลของการทดลองพบว่าสารบริสุทธิ์ทั้งยัง 6 จำพวก มีฤทธิ์ยั้งการผลิตไนตริกออกไซด์ (NO) ซึ่งเป็นสารที่ทำให้มีการเกิดการอักเสบ ซึ่งหลั่งจาก macrophage ของหนูที่ถูกกระตุ้นด้วย lipopolysaccharide (LPS) โดยมีค่าความเข้มข้นที่ยั้งได้กึ่งหนึ่ง หรือ IC50 พอๆกับ 53.6, 48.7, 76.0, 36.0, 33.6 แล้วก็ 45.0 ไมโครโมล เป็นลำดับ โดยเปรียบเทียบกับสารมาตรฐาน indomethacin แล้วก็ L-N6-(1-iminoethyl)-lysine ซึ่งมีค่า IC50 พอๆกับ 65.3 แล้วก็ 27.1 ไมโครโมล เป็นลำดับ นอกจากนั้นสาร 3, 5 และก็ 6 สามารถยั้บยั้งแนวทางการทำงานของ nitric oxide synthase (iNOS) ในเซลล์แมคโครฟาจ RAW 264.7 ของหนูที่ถูกกระตุ้นด้วย lipopolysaccharide (LPS) ได้ ซึ่งจะยั้งการผลิต nitric oxide ในจำนวนที่มากเกินความจำเป็น ด้วยแนวทางยั้งการแสดงออกของ iNOS mRNA จากการศึกษาเล่าเรียน ก็เลยสรุปได้ว่า สารประกอบ (1)-(6) มีฤทธิ์ต่อต้านการอักเสบ (Cao, et al, 2013)

สาร neolignans ประเภท 8-O-4҆ ปริมาณ 5 จำพวกเป็นmyrifralignan A–E (1–5) และก็อนุพันธ์อีก 5 จำพวก (6-10) แยกได้จากเม็ดของจันทน์เทศ ขึ้นรถ 3-10 แสดงฤทธิ์ยั้งการผลิต nitric oxide (NO) ในเซลล์แมคโครฟาจ RAW264.7 ของหนู ซึ่งถูกกระตุ้นโดย lipopolysaccaride โดยมีค่าความเข้มข้นสำหรับเพื่อการยั้งได้ครึ่งเดียว หรือ IC50 พอๆกับ 47.2 ± 1.1, 49.0 ± 1.0, 32.8 ± 2.7, 48.3 ± 1.4, 21.2 ± 0.8, 48.0 ± 1.2, 49.8 ± 1.9 แล้วก็ 18.5 ± 0.5 µM เป็นลำดับ เมื่อเทียบกับสารมาตรฐาน L-N6-(1-iminoethyl)-lysine พอๆกับ 27.1 ± 2.2 µM และก็ indomethacin พอๆกับ 65.3 ± 6.7 µM สาร myrislignan (7) แล้วก็ machilin D (10) มีฤทธิ์ยั้งการผลิต nitric oxide (NO) เยอะที่สุดโดยมีค่า IC50 พอๆกับ 21.2 แล้วก็ 18.5 µM เป็นลำดับ ซึ่งสารทั้งสองมีฤทธิ์ยั้งที่สูงกว่าสารมาตรฐาน L-N6-(1-iminoethyl)-lysine ซึ่งเป็น selective inhibitor ของ nitric oxide synthase (IC50 = 27.1 ไมโครโมล) นอกนั้น สาร neolignans ยังสามารถยั้งการแสดงออกของ nitric oxide synthase ใน mRNA อย่างเป็นจริงเป็นจังทางสถิติ ด้วยเหตุดังกล่าวสาร neolignans ประเภท 8-O-4҆ มีลักษณะท่าทางเป็นสารยั้งการอักเสบได้ (Cao, et al, 2015)

ฤทธิ์หยุดความกลุ้มอกกลุ้มใจ

สารสกัดเฮกเซน (MF), สารสกัดส่วนที่ไม่ละลายในอะซิโตนที่แยกจากสารสกัดเฮกเซน (AIMF) รวมทั้งสารบริสุทธิ์ trimyristin (TM) ที่ได้จากเม็ดจันทน์เทศ ถูกเอามาทดลองฤทธิ์คลายความกังวลใจ โดยใช้ MF ในขนาด 10 รวมทั้ง 30 mg/kg, AIMF ในขนาด 30, 100 แล้วก็ 300 mg/kg และก็ TM ในขนาด 10, 30 แล้วก็ 100 mg/kg ฉีดเข้าทางท้องของหนูถีบจักรเพศผู้ เพื่อมองฤทธิ์ความกลุ้มอกกลุ้มใจน้อยลง โดยใช้แนวทาง elevated plus-maze (EPM), open-field t